Phỏng vấn Ông Talgat Turumbayev – Thành viên HĐQT của Kusto Group
Phóng viên (C): Kusto Group là ai?
Talgat (TT): Cách tốt nhất để miêu tả Kusto là liên hệ đến câu nói của Eric Flamholtz (nhà sáng lập của Management Systems, người được biết đến như là nhà chiến lược tạo ra hiện tượng phát triển của Starbucks vào những năm 1990), rằng Kusto là một phiên bản nhỏ nhưng phát triển nhanh chóng của Berkshire Hathaway (Berkshire Hathaway là một tập đoàn đa quốc gia của Mỹ được dẫn dắt bởi Warren Buffet, người được biết đến trên toàn thế giới trong việc đầu tư và tạo lập những giá trị cốt lõi bền vững trong nhiều lĩnh vực).
Kusto Group là một tập đoàn tư nhân quốc tế đa ngành có trụ sở tại Singapore. Được thành lập cách đây chưa đến 20 năm, Kusto đã có khởi đầu thành công trong lĩnh vực khai thác quặng. Ngày nay, Kusto là một tập đoàn điều hành nhiều tỷ đô la với hơn 10.000 nhân viên và đầu tư kinh doanh trên toàn cầu. Danh mục đầu tư bao gồm khai thác quặng, dầu mỏ và khí đốt (khai thác và chế biến tiêu thụ), phát triển bất động sản, xây dựng và vật liệu xây dựng, nông nghiệp và các dự án công nghệ thông tin. Kusto được lãnh đạo bởi Chủ tịch Yerkin Tatishev cùng với 3 cổ đông, trong đó có tôi.
Kusto tập trung đầu tư bền vững vào những thị trường kinh tế mới nổi vì đây là những thị trường năng động nhất, có tiềm năng phát triển lâu dài nhất. Kusto đầu tư và hợp tác với những nhà kinh doanh trong thị trường đó, gìn giữ những kỹ năng của địa phương, kết hợp kinh nghiệm quản lý của chúng tôi cùng những phương pháp mà chúng tôi đã phát triển và chia sẻ trên bốn châu lục. Ngày nay, chúng tôi đang hoạt động tại Nga, Kazakhstan, Ukraine, Georgia, Israel, Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ.
Điểm đặc biệt của Kusto là mô hình tổ chức quản lý trực tiếp, hiệu quả, thật sự chú trọng vào làm việc tập thể, tin cậy các tài năng, đặc biệt là giới trẻ, những người luôn sẵn sàng học hỏi từ những người đi trước. Tiêu chí của Kusto là làm cho mỗi công ty trong tập đoàn trở thành các công ty ưu việt của quốc gia hay thậm chí là ở tầm quốc tế trong lĩnh vực kinh doanh của họ.
C: Tại sao Kusto lại quyết định đầu tư vào Việt Nam?
TT: Kusto đã hiện diện tại Việt Nam hơn 10 năm qua, thật ra chúng tôi cũng vừa kỷ niệm mốc thời gian thành lập đó. Khi chúng tôi vừa vào thị trường Việt nam, chúng tôi đã nhanh chóng nhận ra tiềm năng phát triển vượt trội của quốc gia này nhờ vào nguồn lao động dồi dào, nghị lực làm việc của những con người ở đây – những người luôn sẵn sàng học hỏi, và chúng ta có cùng một số điểm chung tích cực trong nền văn hóa có sự ảnh hưởng của thời kỳ Xô viết. Việt Nam đang có những chuyển biến tích cực và có thể thấy rõ ràng rằng đây thật sự là quốc gia có thể dẫn đầu trong khu vực và có đủ tiềm năng để cạnh tranh với Trung Quốc và các quốc gia khác trên thế giới. Ngày nay, Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực. Ngoài ra, chúng tôi đã có nhiều bạn bè, mối quan hệ tốt đẹp ở đây và thật sự chúng tôi đã phải lòng với bản sắc văn hóa giàu đẹp của đất nước này.
C: Tại sao Kusto quyết định đầu tư vào Coteccons?
TT: Nhìn vào danh sách những dự án đầu tư tiềm năng, tôi có thể nhận xét rằng việc đầu tư vào một công ty xây dựng là không dễ. Ở Kusto, khi đánh giá khả năng đầu tư, chúng tôi muốn đầu tư vào nơi có một hệ thống quản lý tốt, và Coteccons không nằm ngoài trường hợp này.
Ông Nguyễn Bá Dương là một người lãnh đạo có kinh nghiệm và dưới sự lãnh đạo của ông, một đội ngũ những nhà quản lý trẻ đầy tài năng, khiêm tốn, chủ động và sáng tạo đã được tập hợp và hình thành. Nếu bạn có cơ hội được gặp những con người làm việc tại Coteccons, bạn sẽ ngay lập tức hiểu được tại sao họ thành công. Họ có văn hóa doanh nghiệp bền vững, đoàn kết như một gia đình, quan tâm đến chính doanh nghiệp họ đang làm và ngược lại, doanh nghiệp đó cũng quan tâm đến họ. Đây là kết quả của một hệ thống quản lý bền vững.
Một ví dụ điển hình là việc thành lập: câu lạc bộ lãnh đạo quản lý trẻ. Câu lạc bộ tổ chức chương trình tập huấn để đào tạo những tài năng mới hầu như hàng tuần. Việc áp dụng những thực tiễn quản lý tốt nhằm thúc đẩy mỗi con người trở nên xuất sắc hơn đã phần nào lý giải cho sự phát triển vượt bậc của Coteccons trong những năm vừa qua.
Nhìn lại mười năm qua tại Việt Nam, tôi không quá lời khi nói rằng ước mơ của chúng tôi và những con người của Coteccons là xây dựng một công ty hàng tỉ đô dẫn đầu trên thị trường, mà sự thành công của nó sẽ là tấm gương và nó sẽ trở thành di sản có giá trị trong tương lai cho Việt Nam. Hôm nay, chúng tôi có thể tự hào mà nói rằng chúng tôi đã thực hiện được một phần ước mơ đó với những nhà quản lý của mình – công ty chúng tôi đã có thể được xem là công ty trị giá hàng tỷ đô la. Tuy nhiên, bây giờ chúng tôi cần hiện thực hóa phần hai của giấc mơ đó – trở thành một di sản giá trị cho Việt Nam để những người khác có thể thấy và cùng chia sẻ lợi ích của câu chuyện phát triển này.
C: Vậy, bước tiếp theo sẽ là gì?
TT: Kể từ ngày đầu tiên đầu tư vào Coteccons, chúng tôi đã chủ động hỗ trợ ban quản trị trên con đường phát triển, từ một công ty không mấy nổi bật trở thành một công ty như ngày hôm nay, một doanh nghiệp dẫn đầu thị trường. Một công ty khi đạt doanh số gần một tỉ đô, thì câu chuyện kinh doanh cũng bắt đầu đổi khác bởi tầm vóc và quy mô, và nó sẽ trở nên khó khăn hơn trong việc duy trì khát vọng phát triển một cách bền vững. Một khi có sự phát triển về quy mô và tầm vóc cũng là lúc doanh nghiệp phải có những thay đổi về “cơ sở hạ tầng” trong hoạt động và hệ thống quản lý; về bản chất, các cấu trúc cũ hỗ trợ, kiến tạo và phóng thích sự phát triển thì nay cũng cần phải thay đổi và phát triển cùng tầm. Thực tế này cũng áp dụng đối với trường hợp của Coteccons, những thách thức nội tại là phải cải thiện các nguyên tắc quản trị doanh nghiệp và chú trọng vào việc nâng cao tầm quan trọng của tính minh bạch. Điều này đồng nghĩa với việc phải trao đúng trọng trách cho Hội đồng Quản trị để Hội đồng Quản trị làm đúng chức năng của mình, dựa vào kiểm toán và các tiểu ban để công ty có thể phát triển như một định chế chứ không chỉ dựa vào một vài cá nhân, để định chế ấy làm hai việc: phát triển văn hóa Coteccons và đạt được các mục tiêu Coteccons đề ra. Chúng tôi tin rằng đây là những bước đi rất quan trọng, để chúng tôi có thể tiếp tục theo đuổi những mục tiêu phát triển kinh doanh bền vững mà không có bất kỳ giới hạn nào.
Nhìn tương lai của năm năm tới, chúng tôi hi vọng Coteccons có thể cán mức tổng thu nhập 3-5 tỷ USD.
C: Vai trò của Hội đồng Quản trị là gì?
TT: Vai trò căn bản của Hội đồng Quản trị (HĐQT) là thuê CEO (hoặc tổng giám đốc điều hành doanh nghiệp) và định đường hướng, chiến lược phát triển doanh nghiệp. Ngoài ra, HĐQT phải vừa hỗ trợ Tổng Giám đốc và cũng phải khách quan đánh giá việc thực thi của Tổng Giám đốc. Cuối cùng, ở tầm vĩ mô, HĐQT phải giúp việc quản trị doanh nghiệp thông qua đánh giá, giám sát và hướng dẫn những chính sách và mục tiêu bao quát. Theo quan sát của chúng tôi, thách thức sẽ phát sinh khi những nghị quyết không được tuân thủ và mâu thuẫn sẽ phát sinh khi những thành viên hội đồng quản trị bắt đầu can dự quá nhiều vào những công việc hàng ngày của công ty. Ngược lại, ban điều hành không cần phải chịu trách nhiệm về chính sách chung của công ty. Đây là lý do tại sao trong những doanh nghiệp có quy mô lớn và hoạt động hiệu quả, HĐQT phải hoạt động độc lập với ban điều hành, hai thể chế này vừa có chức năng chuyên biệt, hỗ trợ, giám sát và hoạt động tương tác để doanh nghiệp pháp triển bền vững.
Ông Talgat Turumbayev – Thành viên HĐQT của Kusto Group
C: Ông có thấy những thách thức nào khác?
TT: Vẫn còn rất nhiều thứ cần phải làm để xây dựng một di sản lâu dài, bền vững cho Coteccons, và một vấn đề chúng tôi có thể làm nhiều hơn đó là trách nhiệm xã hội tham gia nhiều hơn vào việc tạo ra những thay đổi tích cực trong cộng đồng ở cấp độ quốc gia. Điều này có nghĩa là, cần lùi lại một bước để chia sẻ những suy nghĩ, trăn trở, ý tưởng và ý kiến mang tính xây dựng đối với các cơ quan chức năng. Tôi thấy rằng, các quy định pháp luật ở Việt Nam trong ngành đang thay đổi rất nhanh, ví dụ như Việt Nam đã tiến hành áp dụng theo chuẩn BEPS của quốc tế với các yêu cầu báo cáo và Coteccons có thể và nên chia sẻ kinh nghiệm cũng như các ý kiến chuyên môn của mình về vấn đề này.
Nếu chúng ta ví nền kinh tế là một cái cây thì hệ thống pháp luật chính là nguồn đất; đất càng màu mỡ thì cây càng phát triển tốt. Các quy định pháp luật mới không chỉ làm cho việc kinh doanh trở nên dễ dàng hơn, mà nó còn phải tạo ra các quy định chặt chẽ về các nghĩa vụ và trách nhiệm cho các doanh nghiệp nhằm phát triển các giá trị và tạo ra kết quả chung của tổng thể nền kinh tế.
Để ngăn ngừa việc ăn xổi ở thì và vi phạm pháp luật, những quy định pháp luật nghiêm ngặt cần phải đi đôi với các biện pháp buộc tuân thủ chặt chẽ. Ví dụ, ở một số quốc gia đang phát triển, một trong những vấn đề mà các doanh nghiệp cần phải vượt qua là sự kém minh bạch và việc làm ăn trong tình trạng xung đột về lợi ích. Ví dụ như ở Việt Nam, có thể cần xây dựng các định nghĩa rộng hơn về “người có liên quan” so với các quy định hiện tại của các quốc gia phát triển để đảm bảo tiêu chuẩn cao nhất về xung đột lợi ích và thông lệ tốt về vấn đề này cần được duy trì.
Tương tự như vậy, việc thực thi nghiêm ngặt nhưng công bằng là rất quan trọng nếu một quốc gia muốn phát triển thị trường chứng khoán của mình. Thượng tôn các nguyên tắc này sẽ thu hút được nhiều nguồn vốn hơn và theo đó, đảm bảo an toàn cho những nhà đầu tư nước ngoài muốn lên kế hoạch đầu tư và rút vốn dựa vào sự chín muồi và khả năng của các đợt chào bán lần đầu ra công chúng (IPO). Đó là những thị trường mà tính đầu tư hiệu quả được bảo đảm bởi hệ thống pháp luật mạnh, thực thi pháp luật chặt nhằm khuyến khích thành công cho những nhà đầu tư dài hạn.
C: Tại sao các quy định về thị trường chứng khoán lại cần phải phát triển hơn?
TT: Thị trường chứng khoán, ngoài việc là cầu nối cho cả thị trường sơ cấp và thứ cấp, có một nhiệm vụ rất quan trọng đối với nền kinh tế của bất kỳ nước nào. Thị trường chứng khoán hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp, tăng cường chia sẻ lợi nhuận, đưa ra những quy tắc để doanh nghiệp trở thành công ty đại chúng (quản trị doanh nghiệp), tạo cơ hội cho các nhà đầu tư vừa và nhỏ và đặc biệt hơn, nó là một phong vũ biểu cho nền kinh tế. Trong các quốc gia phát triển, thị trường chứng khoán vừa hỗ trợ vừa áp đặt các quy tắc cần thiết đối với các tổ chức, vừa ban hành vừa làm rõ khung pháp lý trong môi trường mà các doanh nghiệp đang hoạt động. Kết quả của các thực hành này không chỉ đo bởi nguồn vốn thô được thu hút. Mà còn là kết quả của việc gia tăng các tiêu chuẩn về tính minh bạch, ngăn cản các hành vi phi pháp hoặc trái với thông lệ tốt, gia tăng các giao dịch có thể tạo ra “vốn uy tín”, xin lưu ý, vốn này cũng là tài sản vô cùng quan trọng của doanh nghiệp. Bên cạnh cơ chế khuyến khích cần có cả sự trừng phạt nghiêm khắc đối với hành vi phi pháp và hoạt động bất thường. Sau cùng, thực thi các điều nói trên sẽ mang lại thành quả xứng đáng cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư, người dân và quốc gia khi các rủi ro được hạn chế tối đa bởi hệ thống chế tài hiệu quả, chặt chẽ, để có thể thu hút hiệu quả hơn vốn đầu tư trong nước và nước ngoài rót vào nền kinh tế.
C: Gần đây, Coteccons đã quyết định tạm dừng Đại hội Cổ đông Thường niên. Ông có ý kiến gì với vấn đề này không?
TT: Hội đồng Quản trị đang chuẩn bị rất nghiêm túc và kỹ lưỡng cho giai đoạn kế tiếp và cần có thời gian để chuẩn bị thêm, tôi nghĩ điều này là bình thường và phù hợp.
C: Ông có lời khuyên gì cho những nhà đầu tư và các cổ đông?
TT: Qua lời tư vấn của các chuyên gia và qua kinh nghiệm của bản thân tôi, tôi muốn nói rằng cần phải tìm về các giá trị căn bản trong nguyên tắc quản trị và tìm ra sự xuất sắc nơi con người. Khi xác định ra được hai điều này thì, không ngại ngần: đầu tư, gắn bó, đóng góp ý tưởng của mình và giữ chứ không bán. Giá trị thật sự nằm ở sự bền lâu.